Dầu gội và sữa tắm là hai nhóm lớn trong ngành công nghiệp mỹ phẩm. Dầu gội có chức năng làm sạch hoặc chăm sóc tóc, trong khi sữa tắm (thường ở dạng lỏng), được dùng với mục đích làm sạch cơ thể. Tóc và da khác nhau chủ yếu ở đặc điểm: trong khi da là một cơ quan sống gồm nhiều lớp tế bào xếp chồng lên nhau, lớp sừng ngoài cùng không thấm nước và có chức năng bảo vệ làn da. Trong khi đó, tóc là vật liệu chết (chủ yếu từ keratin) được phát sinh từ một loại tế bào biệt hóa từ nang lông.

Dầu gội

Chăm sóc tóc cần đặc hiệu cho từng loại tóc khác nhau. Có ba nhóm tóc chính: tóc người da trắng, tóc người châu Á, tóc người gốc Phi. Kiểu tóc có những dạng như: tóc thẳng, tóc xoăn, tóc mãnh, tóc dày. Khi tiếp xúc với dầu gội, đôi khi sợi tóc trở nên khô và hư tổn. Tóc không được làm sạch tốt khi sử dụng sản phẩm tương tự như sữa tắm. Khi sử dụng dầu gội đầu cho da thân thể lại gây ra cảm giác nhờn rít, khó chịu, đôi khi kích ứng.

Dầu gội đầu nên đáp ứng những tiêu chí sau: khả năng tẩy rửa không gây nhờn rít, khả năng tạo bọt mịn và nhiều, dễ làm khô, ít gây kích ứng cho da và mắt, không gây tổn hại cho tóc, độc tính thấp và thân thiện với môi trường.

Mục đích bào chế dầu gội và sữa tắm hoàn toàn khác nhau. Dầu gội được bào chế cho những mục đích sử dụng như sau: dành cho tóc khô, tóc dầu, tóc hư tổn, tóc nhuộm, tóc chẻ ngọn. Với mỗi loại tóc, thành phần chức năng trong công thức bào chế sẽ khác nhau. Dầu gội nên có mùi dịu nhẹ, thể chất bóng mịn như cream. Xu hướng bào chế ưa chuộng các chiết xuất tự nhiên, vitamin thân dầu nhằm bảo vệ sợi tóc.

Dầu gội nên có pH trong khoảng 4-6. Dầu gội không chứa xà phòng có pH gần với pH tự nhiên của tóc. Acid citric thường được sử dụng để điều chỉnh pH về mức 5.5.

Sữa tắm

Sữa tắm thường ở dạng gel, nhũ tương, ngoài tác dụng tẩy rữa, có thêm các thành phần dưỡng ẩm, chất tạo màu, chất tạo nhũ, chất tạo mùi. Sữa tắm thường chứa chất diện hoạt dịu nhẹ hơn so với dầu gội, pH gần với pH tự nhiên của da trong khoảng 5-6.5. Hầu hết các dạng sữa tắm trên thị trường đều chứa mùi thơm dễ chịu.