Kem dưỡng ẩm hay kem giữ ẩm là một phức hợp gồm nhiều hóa chất được thiết kế đặc biệt nhằm làm cho lớp ngoài cùng của da (lớp biểu bì) mềm và mịn hơn. Loại mỹ phẩm này tăng cường độ ẩm cho da bằng cách giảm sự thoát hơi nước và cung cấp thêm nước cho da. Thành phần của kem dưỡng ẩm có thể chứa các loại dầu chiết xuất tự nhiên hoặc tổng hợp, các chất giữ ẩm, chất làm mềm, chất chống thoát nước bề mặt… Kem dưỡng ẩm thường là sản phẩm của các công ty mỹ phẩm, các dòng sản phẩm điều trị nhưng cũng có thể tự điều chế và sử dụng tại nhà.

 

Kem dưỡng ẩm được dùng để ngăn ngừa và điều trị da khô, bảo vệ da nhạy cảm, giúp cải thiện kết cấu và tông màu da.

Dành cho da thường

Kem dưỡng ẩm sử dụng cho da bình thường nhằm ngăn chúng trở nên quá khô hoặc quá dầu bằng các chất dưỡng ẩm thân nước. Thành phần chủ yếu có thể chứa các loại dầu tỷ trọng nhẹ như cetyl alcohol, các chất chuyển hóa từ silicon như cyclomethicone.

Dành cho da khô

Để điều trị khô da, các chất dưỡng ẩm được sử dụng thường có tỷ trọng nặng hơn, chúng chủ yếu là các chất thân dầu kèm theo một số thành phần khác như chất chống oxy hóa, dầu hạt nho hoặc dimethicone. Đối với da quá khô, da bị bong tróc thì các sản phẩm từ dầu khoáng sẽ phù hợp hơn. Chúng lâu trôi hơn kem và hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa thoát hơi nước.

Dành cho da dầu

Đối với da dầu, kem dưỡng ẩm vẫn cần thiết sau các hoạt động chăm sóc da khác có thể gây khô da như sử dụng sữa rửa mặt. Kem dưỡng ẩm trong trường hợp da dầu, thành phần thân nước thường được sử dụng nhiều hơn vì chúng ít nguy cơ gây bít tắc lỗ chân lông.

Dành cho da bị lão hóa

Kem dưỡng ẩm thích hợp giúp giữ cho da lão hóa mềm và mịn thường chứa các chất thân dầu, dầu khoáng kèm theo các chất chống oxy hóa, alphahydroxy acid để chống tạo nếp nhăn.

Dành cho da nhạy cảm

Đối với da nhạy cảm (là những làn da dễ bị kích ứng, mẫn đỏ, ngứa hoặc bong tróc) thích hợp sử dụng các loại kem dưỡng ẩm chứa các thành phần làm dịu da như Cúc la mã hoặc Nha đam, chúng sẽ giúp làm giảm tối đa sự kích ứng từ các chất như hương liệu, thuốc nhuộm hoặc acid.

Eczema

Đối với Eczema, nhìn chung các kem dưỡng ẩm dưới dạng thuốc mỡ là phù hợp nhất. Các loại chất làm mềm như kem thân nước không có tác dụng trên loại da này. Một số chất làm mềm giúp làm giảm Eczema thường chứa Oilatum, Balneum, Medi Oil, Diprobase. Dạng lotion hoặc kem có thể thoa lên da ngay sau khi tắm để ngăn ngừa thoát hơi nước. Nhìn chung, thoa kem dưỡng ẩm 2 lần một ngày là hiệu quả. Trong khi dạng kem thì dễ thoa nhưng chúng nhanh chóng hấp thu vào trong da nên phải thoa đi thoa lại nhiều lần. Dạng thuốc mỡ thì chứa ít nước hơn, giữ lại trên da được lâu hơn nên ít cần thoa lại hơn nhưng chúng gây nhờn rít và bất tiện.

Gần đây, ceramide – chất béo chủ yếu cấu thành lớp sừng của da đang được sử dụng để điều trị eczema. Chất này trở thành một thành phần nổi trội trong những sản phẩm dưỡng ẩm hiện đại. Loại chất béo này cũng đã được nghiên cứu tổng hợp trong phòng thí nghiệm thành công.

Cơ chế hoạt động

Có ba cơ chế được sử dụng để dưỡng ẩm cho da:

– Chống mất nước: sử dụng các chất tạo thành 1 lớp phim mỏng trên bề mặt da để ngăn ngừa mất nước từ da ra ngoài môi trường.

– Cấp nước cho da: các chất này sẽ hút nước từ môi trường vào cung cấp cho da.

– Phục hồi lại các thành phần thiếu hụt: cung cấp các yếu tố cung cấp độ ẩm cho da như amino-lipid.

Nguy cơ từ kem dưỡng ẩm

Có hai yếu tố cần cân nhắc để đánh giá mức độ an toàn của kem dưỡng ẩm:

– Mức độ an toàn của các thành phần trong sản phẩm

– Nguy cơ nhiễm khuẩn

Một nghiên cứu gần đây phát hiện ra rằng việc thoa kem dưỡng ẩm quá thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ ung thư da ở các con chuột có nguy cơ cao, nhưng những con này cũng tiếp xúc với tia UVB cường độ cao trong thời gian dài. Bốn loại kem dưỡng ẩm phổ biến nhất được kiểm tra và cho cùng một kết quả. Nghiên cứu này chưa được thực hiện trên người. Một loại kem dưỡng ẩm thứ năm, được bào chế đặc biệt không chứa dầu khoáng, Natri lauryl sulphate thì lại không gây tác dụng này. Các nhà nghiên cứu đã yêu cầu Johnson & Johnson sản xuất loại kem này cho nghiên cứu – sau đó công ty này đã được cấp bằng sáng chế cho sản phẩm này.

Một số người nhạy cảm và dị ứng với một số thành phần trong sản phẩm, chúng có thể gây ngứa, nổi mẫn đỏ và các phản úng dị ứng khác.

Như hầu hết các sản phẩm chăm sóc da, vẫn tồn tại nguy cơ nhiễm khuẩn gây bệnh trong kem dưỡng ẩm.